ارزیابی رتبه اعتباری در سامانه اعتبار من از چند منظر قابل بحث میباشد. برخی از این منظرها دارای کارکرد هایی در بازار سرمایه و برخی دیگر نیز دارای کارکرد هایی در بازار پول و اعتبار می باشد.
چهار اصطلاح و مفهوم تخصصی در موضوع ارزیابی اعتباری در بازارهای فوق الذکر وجود دارد.
برخی از این اصطلاح های اعتباری به شرح زیر می باشد:
رتبه بندی اعتباری (Credit Rating)
این مفهوم دارای کارکرد های ویژه ای در بازار سرمایه بوده و از آن در بازار پول و اعتبار نیز مورد استفاده قرار می گیرد. رتبه بندی اعتباری نظریه رسمی است که توسط شرکت های رتبه بندی اعتباری درباره اعتبار دولت ها، نهادها، سازمان های دولتی، موسسه های مالی و بنگاه های اقتصادی اعلام می شود.
رتبه اعتباری سامانه اعتبار من در حقیقت مبنای لازم را برای مقایسه ریسک اعتباری یک بنگاه اقتصادی با بنگاه های اقتصادی دیگر فراهم می سازد. در رتبه بندی اعتباری (credit rating)، تیمی تخصصی، تجهیز شده و ضمن بررسی ابعاد مختلف فعالیت شرکت نسبت به تعیین رتبه آن اقدام می نمایند.
این تیم تخصصی معمولا از روش تحلیل بنیادین استفاده می کند. طبق این روش سه سطح کشور، صنعت و شرکت بطور تفصیلی مورد بررسی قرار گرفته و نظرات تخصصی تیم مزبور در خصوص وضعیت ارزشمندی اعتباری شرکت مربوطه ارائه می گردد.
با توجه به مشکل عدم تقارن اطلاعات موجود در بازار سرمایه، این گونه شرکت ها معمولا اطلاعات لازم را برای سرمایه گذاران به منظور اتخاذ تصمیمات مناسب سرمایه گذاری فراهم می کنند. رتبه اعتباری در بازار اوراق قرضه معیاری است از احتمال پرداخت به موقع سود اوراق قرضه به سرمایه گذاران (خریداران اوراق قرضه) به علاوه بازپرداخت اصل سرمایه در زمان پیش بینی شده.
رتبه مزبور دارای کارکردهایی به شرح زیر می باشد:
- معیار تنظیم خط مشی سرمایه گذاری سرمایه گذاران
- عامل تاثیرگذار در تعیین میزان بهره پرداختی اوراق قرضه توسط شرکت مربوطه
- مبنای تصمیم گیری بانک ها در اعطای اعتبار
- تعیین سقف معاملات با بنگاه های اقتصادی
باتوجه به اینکه نتیجه تجزیه و تحلیل ها بیان کننده توانایی مالی مشتری می باشد، از این رو بانک ها نیز از این روش برای ارزیابی توانایی مشتریان خود در بازپرداخت اقساط دریافتی استفاده می نمایند .
اولویت اعتباری (Credit Ranking)
اولویت بندی اعتباری از تکنیک های رایج در بازارهای سرمایه دنیا محسوب می شود. سرمایه گذاران از گزارش های اولویت بندی سهام در راستای تعیین استراتژی های سرمایه گذاری خود در بازار سهام استفاده می نمایند. به این معنی که با استفاده از این گزارش ها، سرمایه گذاران قادر خواهند بود تصمیم مناسب را در خصوص خرید، نگهداری یا فروش سهام خود اتخاذ نمایند .
گزارش گری اعتباری (Credit Reporting)
سامانه اعتبارسنجی (Credit Bureau) با هدف کاهش عدم تقارن اطلاعات، تسریع و تسهیل فرآیند اعطای اعتبار و خدمت به سیستم های اعتباری تشکیل شده و با جمع آوری، سامان دهی، تلفیق، تطبیق و پردازش اطلاعات مربوط به مشتریان (از منابع مختلف) به مدیریت بهینه ریسک در بانک ها و موسسات اعتباری کمک می نماید.
این اطلاعات در قالب یک گزارش اعتباری در اختیار اعتبار دهندگان قرار گرفته و با ایجاد شناختی مناسب از تاریخچه اعتباری و رفتار وام گیرنده، آن ها را در تصمیم گیری های اعتباری یاری می کند .